IPARD Nedir?
IPARD, Avrupa Birliği (AB) tarafından aday ve potansiyel aday ülkelere destek olmak amacıyla oluşturulan, Katılım Öncesi Yardım Aracı’nın Kırsal Kalkınma bileşenidir. IPARD, Avrupa Birliği’nin Ortak Tarım Politikası, Kırsal Kalkınma Politikası ve ilgili politikalarının uygulanması ve yönetimi için uyum hazırlıklarını ve bu kapsamda politika geliştirilmesini desteklemeyi amaçlamaktadır. IPARD desteğinin 2014-2020 dönemini içeren çok yıllık “Kırsal Kalkınma Programı” kapsamında uygulanması gerekmektedir. Bu süreçte Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından birlikte finanse edilecek destek programları uygulanacaktır.
PROGRAMIN KURULUŞ AMACI:
AB ve uluslar arası kuruluşlardan sağlanan kaynakların ülkemizde kırsal kalkınma programlarının uygulanmasına yönelik faaliyetlerde kullanılmasını sağlamaktır. Söz konusu faaliyetlerin gerçekleştirilmesi amacıyla, 4 Mayıs 2007 tarihinde Yüce Meclisimiz tarafından kabul edilen 5648 sayılı “Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun” 18/05/2007 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Ayrıca bu kanun ile tarım sektörümüzün gelişmişlik düzeyinin ve tarımsal nüfusumuzun refah seviyesinin yükseltilmesi ve Türkiye’nin Avrupa Birliğine uyumunun sağlanması hedeflenmektedir. Bu amaç ile kurulmakta olan Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumunun kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esaslar da bu kanun ile düzenlenmiştir.
Anılan kanunla kurulan kurum 25 şubat 2008 tarihinde Avrupa Komisyon tarafından kabul edilen, Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Fonları ile desteklenecek Tarım ve Kırsal Kalkınma Programını (IPARD) uygulayacaktır. Söz konusu Programla; tarım sektöründe ve kırsal alanda faaliyet gösteren üreticilerimizin, özel sektörün ve potansiyel yatırımcıların Tarım ve Kırsal Kalkınma alanında desteklenmesi amacı ile 2007–2013 döneminde uygulamaya konulacak ve AB hibe fonları kırsal kesimde yaşayan halkımıza, çiftçilere, üretici birliklerine ve tarım sektöründe faaliyet gösteren firmalara projeler karşılığında ve sözleşmelerine uygun olarak kullandırılacaktır.
Tarım sektörünün genelinde olduğu gibi, kırsal alanda yaşayan vatandaşlarımızın, gelir düzeyinin yükselmesi, gelir dağılımının iyileşmesi, doğal kaynakların korunarak kullanılması ve zenginliklerin tüm insanlarımıza yansıtılması en temel hedefimizdir.
Bu kapsamda uyguladığımız program ve projelerin hedefleri şunlardır:
- Yerel potansiyel ve kaynaklara dayalı olarak kırsal ekonominin rekabet gücünün yükseltilmesi.
- Gelir ve istihdam imkânlarının artırılması ve çeşitlendirilmesi, insan kaynaklarının ve örgütlenme düzeyinin geliştirilmesi.
- Fiziki ve sosyal altyapı hizmetlerinin yaygınlaştırılması, etkinleştirilmesi ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesi.
- Kırsal çevrenin, doğal ve kültürel varlıkların korunarak geliştirilmesi suretiyle kırsal toplumun refahının artırılmasıdır.
Bu uyum çalışmalarının amacı, ülkemizin insan kaynakları potansiyelinin nicel ve nitel özelliklerini de dikkate alarak halkımızın ihtiyaçlarının giderilmesi, mevcut doğal ve finans kaynakları ile yapay olarak elde edilebilecek tüm imkânların en akılcı bir şekilde kullanılmasıdır.
Kırsal alanların geliştirilmesine yönelik çalışmalarımızda daima göz önünde bulundurduğumuz ilkelerimiz şunlardır:
- Kırsal ve tarımsal kalkınmayı bir bütün olarak ele alınmalıdır.
- AB’nin tarım ve kırsal kalkınma politikalarına uyumunun sağlanması gerekmektedir.
- Ulusal kalkınma planları ile uyumlu kırsal kalkınma projelerinin hayata geçirilmesi.
- Kırsal kalkınmaya yönelik tüm projelerin yürütülmesinde ilgili kuruluşlar arasında koordinasyon sağlanması gerekmektedir.
- Yerel yönetimler, sivil toplum örgütleri ve yararlanıcıların karar alma ve uygulama süreçlerine katılımının sağlanmalıdır.
- Kırsal alanlara yönelik etkili bir finansman sisteminin oluşturulması.
- Doğal kaynaklarımızın sürdürülebilir bir şekilde kullanılması gerekmektedir.
Avrupa Birliğinde kırsal kalkınma politikalarının hedefleri şöyle özetlenebilir:
- Tarım ve orman sektörünün güçlendirilmesi.
- Kırsal alanların rekabet gücünün artırılması.
- Çevrenin, kırsal mirasın ve doğal kaynakların korunması hedeflenmektedir.
IPARD olarak adlandırılan ve Bakanlığımız tarafından 2007-2013 döneminde uygulanacak Tarım ve Kırsal Kalkınma Programının temel amacı; AB Ortak Tarım Politikası ile ilgili müktesebatın uygulanmasına ve aday ülkelerde tarım sektörü ve kırsal alanların sürdürülebilir biçimde adaptasyonu için bazı önceliklere ulaşmaya ve sorunların çözümüne katkıda bulunmaktır.
VERİLEN DESTEK KONULARI (TEDBİRLER)
DESTEK LİMİTLERİ
Her çağrı döneminde hibe miktarları ve harcama kalemlerinde farklılıklar olabilir. Açıklanan çağrı rehberleri dikkate alınmalıdır. Ortalama hibe oranları % 40 - % 70 arasında değişmektedir. İl bazlı, işletme yapısal özellikli, yatırımcı karakteristliği (başvuru sahibi statüsü), tüzel kişilik (üretici örgütleri), yatırım yerinin durumu gibi özellikler hibe oranı belirlenmektedir. Ayrıca sıralama kriteri puanı da yatırımlarda büyük önem arz etmektedir. Program kapsamında yatırımlarda (İnşaat ve makine ekipman alımlarında) KDV (Katma değer vergisi) muafiyeti uygulanmaktadır.
ÖNEMLİ HUSULAR
SORULARLA TKDK PROGRAMI:
SORU: TKDK destekleri nelerdir?
CEVAP : TKDK’nın sunduğu destek programları;
1. Süt Üreten Tarımsal İşletmelere Yatırım (101-1),
2. Et Üreten Tarımsal İşletmelere Yatırım (101-2) (Kırmızı Et ve Beyaz Et),
3. Üretici Gruplarının Kurulması Destek (102),
4. Süt ve Süt Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması (103-1)
5. Et ve Et Ürürnlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması (103-2) (Kırmızı Et ve Beyaz Et)
6. Meyve ve Sebzelerin İşlenmesi ve Pazarlaması (103-3),
7. Su Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlaması (103-4),
8. Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve Geliştirilmesi (302-1),
9. Yerel Ürünler ve Mikro İşletmelerin Geliştirilmesi (302-2),
10. Kırsal Turizm (302-3), 11. Kültür Balıkçılığının Geliştirilmesi (302-4).
SORU: Her ilden TKDK programlarına başvuru yapılabilir mi?
CEVAP: Hayır, TKDK programları seçilen illerde uygulanmaktadır. Desteklere başvurabilmek için TKDK İl Koordinatörlüğünün başvuru yapılacak ilde faaliyet göstermesi gerekmektedir. TKDK İl Koordinatörlüğü olmayan illerden destekler için başvuru yapılamaz. TKDK’nın faaliyet gösterdiği illerin dışında bir ilde ikamet ediliyor olabilir, önemli olan yatırımın yapılmasının planlandığı ildir.
SORU: Başka illerden destek almak için başvuru yapabilir miyim?
CEVAP: Hayır, TKDK destekleri sadece faaliyet gösterdikleri iller için geçerlidir. TKDK’nın faaliyet gösterdiği illerin dışında bir ilde ikamet ediliyor olabilir, önemli olan yatırımın yapılmasının planlandığı ildir. Örneğin İstanbul’da yaşayan bir gerçek kişi, Kars’ta yatırım yapmak isteyebilir. Proje teklifi sunabilmesi ve destek alabilmesi için Iğdır iline kayıtlı bir başvuru sahibi TKDK Kars İl Koordinatörlüğüne ( uygulama alanı Iğdır olan ) proje teklifi sunamaz.
SORU : TKDK desteğiyle il merkezinde yatırım yapabilir miyim?
CEVAP: TKDK’nın kırsal alan şartı 302 tedbirlerinde aranmaktadır. Bu tedbirler için eğer il merkez nüfusu 20 binin altındaysa yatırım yapılabilir. Çünkü TKDK nüfusu 20 binin altında olan yerleşim birimlerinde yapılacak olan yatırımları desteklemektedir. Buna göre örneğin Ardahan il merkezinin nüfusu 20 binin altında olduğu için uygun yatırım alanıdır; ancak Kars il merkezi değildir. Fakat Kars Merkez’e bağlı bir ilçede, beldede veya köyde yapılacak yatırım uygun bir yatırım alanıdır. Yine 101 ve 103 destekleri için kırsal alan şartı aranmamaktadır. Bu sebeple bu tedbirler için nüfusu 20.000’in üstünde olan yerlerde de yatırım yapılabilir.
SORU: Desteklere nasıl başvurabilirim?
CEVAP : Desteklere başvuru yapabilmek için TKDK’nın teklif çağrısına (başvuru çağrısına) çıkmış olması ve proje tekliflerini kabul ediyor olması gereklidir. Her yıl TKDK birkaç kez teklif çağrılarına (başvuru çağrısına) çıkmaktadır. Teklif çağrısı döneminde proje başvuru formu ve ekleri internetten, http://www. tkdk.gov.tr/Basvuru.aspx adresinden doldurulur, başvuru formu ve eklerinin çıktısı alınarak proje paketine yerleştirilir ve paket tamamlandıktan sonra TKDK İl Koordinatörlüğüne teslim edilir. Başvuru sahibinin hazırlayacağı belgeler “başvuru formu ve ekleri, iş planı ve teknik projeden” oluşmaktadır. Belgeler hazırlanırken; • Projede inşaat işleri için başvuru yılına ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığı keşif-metraj cetveli poz numaraları ile birlikte hazırlanmalıdır. • Makine-ekipman alımları ve/veya inşaat işleri için TKDK formatındaki “Teknik Proje” doldurulmalıdır. • Proje kapsamında gerekli ise inşaat işleri, makine-ekipman alımı, genel harcamalar (hizmet alımları), görünürlük harcamaları için teklifler alınmış olmalıdır. • TKDK İş Planı doldurulmalıdır. • Başvuru Formu doldurulmalıdır. • TKDK’nın istemiş olduğu taahhütnameler doldurulmalıdır. • Başvuru çağrı rehberlerinde belirtilen ilgili yatırım alanına ait sunulması gerekli resmi evraklar hazırlanmalıdır. Bu işlemlerin tamamı tkdk sitesi üye olunup, On line olarak yüklenir.
SORU : Teklif almak için istenen koşullar nelerdir?
CEVAP : Proje teklifi sunan başvuru sahipleri projelerinde a. Yapım işleri, b. Makine ve ekipman alımı, c. Hizmet alımı, d. Görünürlük harcamaları. Bu yatırım alanlarından hangisi proje paketinde yer alıyorsa (hepsi de olabilir) ilgili harcama alanından teklif alınması gerekmektedir. Başvuru sahibi, teklif alımına çıkarken her bir uygun harcama alanına yönelik, uygun harcama kalemlerinin detaylarını içeren bir “teklif davet mektubu” ile söz konusu uygun harcama kalemlerinin teknik özelliklerini içeren ve işi tam olarak tanımlayan bir “teknik şartname”, yapım işlerinde ise bir “keşif özeti” hazırlamalıdır.
SORU: Başvurularda bütçeyi hazırlarken maliyetlere KDV dahil edecek miyim?
CEVAP: Hayır, TKDK desteklerine yapılacak olan başvurularda hazırlanacak olan maliyet kalemlerine KDV dahil edilmez, harcamaların KDV’leri TKDK tarafından karşılanmaz. TKDK projelerinde KDV ve gümrük vergisi de dahil olmak üzere hiçbir vergi karşılanmaz ve bütçede harcama kalemi olarak gösterilmez. Ancak ilgili vergi kalemleri İpa Kapsamında Vergi İstisnaları Tebliği’ndeki ilgili hükümlere istinaden muafiyete hak kazanmaktadır.
SORU: Projede Çin, Japon, Amerikan menşeli mallar satın alabilir miyim? Bu mallar için teklif alabilir miyim?
CEVAP: Hayır, TKDK AB destekli bir kurum olduğu için menşe kuralı geçerlidir. Buna göre alınacak olan mallar ve buna bağlı olarak firmalardan alınacak olan teklifler; AB ülkeleri, AB’ye aday ülkeler ve diğer katılım öncesi yardım aracı (IPA) faydalanıcısı ülkeler, Avrupa Komşuluk ve Ortaklık Aracı Ülkeleri, Avrupa Ekonomik Bölgesi ülkelerinden birinin menşelisi olmalıdır. Bu ülkeler; Almanya, Fransa, İtalya, Birleşik Krallık, İspanya, Hollanda, Avusturya, Portekiz, Yunanistan, İrlanda, Danimarka, Lüksemburg, Belçika, Finlandiya, İsveç, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Estonya, Polonya, Macaristan, Bulgaristan, Romanya, Letonya, Litvanya, Güney Kıbrıs Rum Kesimi ve Malta, Türkiye, Hırvatistan, Makedonya, Arnavutluk, Bosna Hersek, Karadağ, Kosova dahil Sırbistan, Cezayir, Ermenistan, Azerbaycan, Belarus, Mısır, Gürcistan, İsrail, Ürdün, Lübnan, Libya, Moldova, Fas, Gazze ve Batı Şeria (Filistin Otoritesi), Rusya Federasyonu, Suriye, Tunus, Ukrayna, İzlanda, Liechtenstein, Norveç’tir.
SORU: Vergi ve SGK borcu olanlar destek programlarına başvuru yapabilir mi?
CEVAP: Hayır, vergi ve SGK borcu olan gerçek ve tüzel kişiler TKDK desteklerine başvuru yapamazlar. Ancak borçlarını yapılandıranlar başvuru yapabilirler. Başvuruda bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin vadesi geçmiş vergi ve/veya prim borçları olmamalıdır.
SORU: TKDK’ya başvuru yapabilir miyim?
CEVAP: TKDK’ya gerçek ve tüzel kişiler başvuru yapabilirler. Ancak başvuru sahiplerinin sahip olması gereken şartlar şunlardır: Mevcut tarımsal işletmeler için; • Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS), • Hayvan Kayıt Sistemi • Ulusal Vergi Sistemi Yeni tarımsal İşletmeler İçin; • Ulusal Vergi Sistemi, • Projenin geçmesi halinde proje sonunda başvuru sahibi ÇKS ve Hayvan Kayıt Sistemine kayıt olmalıdır. TKDK programlarına tarım ve hayvancılıkla ilgili faaliyet gösteren gerçek kişiler, tüzel kişiler, KOBİ’ler, tarım kredi kooperatifleri ve üretici birlikleri başvuru yapabilirler. (Başvuru koşulları her bir alt tedbir özelinde belirlenmiştir. Bu nedenle yatırım yapmayı düşünen gerçek ve tüzel kişiler, IPARD programı ve kurumun internet adresinde yayınlanan bilgilendirme dokümanları aracılığı ile yatırım alanları ile ilgili şartları kontrol etmelidirler.)
SORU: Başvuru sahibinin sahip olması gereken şartlar nelerdir?
CEVAP:
Gerçek kişiler için; 1. Başvuru sahibinin yaşı 66’dan aşağıda olmalıdır. Yani 66 yaşından gün almamış olmalıdır. 2. Başvuru sahibi tarım veya hayvancılıkla ilgili a. Meslek lisesi, ön lisans, lisans, yüksek lisans, doktora diplomalarından birine sahip olmalıdır veya b. Bu konularda en az 3 yıl çalıştığını SGK’dan belgeleyebilmelidir veya c. Hayvan kayıt sistemine en az 3 yıl kayıtlı olmalıdır.
Tüzel kişiler için; 1. Tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili kişinin yaşı 66’dan aşağıda olmalıdır. 2. Tüzel kişiliğin üst yönetim kademesinden bir çalışanı tarım veya hayvancılıkla ilgili a. Meslek lisesi, ön lisans, lisans, yüksek lisans, doktora diplomalarından birine sahip olmalıdır veya b. Bu konularda en az 3 yıl çalıştığını SGK’dan belgeleyebilmelidir veya c. Hayvan kayıt sistemine en az 3 yıl kayıtlı olmalıdır. (Başvuru koşulları her bir alt tedbir özelinde belirlenmiştir. Bu nedenle yatırım yapmayı düşünen gerçek ve tüzel kişiler, IPARD programı ve kurumun internet adresinde yayınlanan bilgilendirme dokümanları aracılığı ile yatırım alanları ile ilgili şartları kontrol etmelidirler.)
SORU: TKDK programlarında hayvan, arı, balık alımı için destek başvurusu yapabilir miyim?
CEVAP: Hayır, hiçbir TKDK programında hayvan, arı, kültür balığı alımı uygun olmayan maliyet olup desteklenmeyecek maliyetler arasında yer almaktadır.
ŞİRKETİMİZ TKDK (TARIM VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KURUMU) PROJE BAŞVURUSU, PROJE UYGULAMA VE ÖDEME TALEP DOSYALARINI KURUM FORMATINDA UYGULAMAKTA VE BİRÇOK REFERENS DOSYALAR VE UZMAN KADROSUYLA İLE HİZMETLERİNE DEVAM ETMEKTEDİR.